Hepimiz kalorilerin ne olduğunu biliyoruz. Yiyeceklerin kalori etiketlerini görüyoruz ve ağızlarımıza yiyecek koyarken vücudumuza kalori koyduğumuzu biliyoruz. Ve hepimiz biliyoruz ki egzersiz yaparken kalori yakıyoruz. Akıllı saatlerimiz sayesinde bunun takibini de yapabiliyoruz.

“Kalori girişi, Kalori çıkışı” prensibini de bilebilirsiniz. Bu ilke vücudumuza koyduğumuz (yemek) kaloriler kullandığımız kaloriden (egzersiz) daha büyük olduğunda kilo aldığımızı söylüyor. Tersine, aldığımız kaloriler yaktığımız kaloriden daha az olduğunda kilo veririz.

Fakat işler bundan biraz daha karmaşık. Vücudumuza kalori koymanın tek bir yolu var, yiyerek. Ancak, düşündüğünüzün aksine kalorilerin kullanılmasının ve vücudumuzdan çıkmasının birçok yolu var. Ve egzersiz tüm bu yolların en küçük ve önemsiz olanlarından biridir. Tüm vücut fonksiyonlarımız çok fazla enerji gerektirir ve çok fazla kalori yakar. Düşünme, kan pompalama, vücut sıcaklığını düzenleme, kasları inşa etme, onarma ve diğer faaliyetler.

Enerji gerektiren ve kalori yakan bedensel işlevlerden biri yiyecekleri sindirmektir. Yiyecekleri parçalamak ve sindirmek için kalori gerekir. Vücudumuz gıdalardan yeni kalori almak için kalori harcamaktadır. Ve bu aktivite egzersizden daha fazla enerji ve kalori gerektirir. Basitçe söylemek gerekirse, yiyecekleri sindirmek kalorileri yakımının önemli bir kısmıdır.

Net kalorilere ve brüt kaloriler kavramının devreye girdiği yer burasıdır. Brüt kaloriler, ağzınıza koyduğunuz kalori sayısıdır. Ağzınıza koyduğunuz kalori sayısından vücudunuzun o yiyeceği sindirmek için kullandığı kalori sayısını çıkardığımız zaman ise ortaya net kalori çıkmaktadır. Bu, vücudunuzun yiyecekler sindirildikten sonra kullanabileceği kalori miktarıdır. Net kaloriler vücudunuza kalan gerçek kalori miktarını gösterdiğinden, daha faydalı bir ölçümdür.

Farklı gıdaları sindirmek için farklı miktarlarda enerji gerekir. Bu, aynı sayıda brüt kaloriye sahip iki yiyeceğin, sindirim için farklı miktarlarda enerjiye ihtiyaç duyduklarından dolayı farklı net kalorilere sahip olacağı anlamına gelir.

Bir örnek verelim. Bir elma ve bir avuç şeker hayal edin. Her ikisinin de 100 kalori olduğunu varsayalım. Brüt kaloriye bakıldığında iki yiyecek arasında kalori farkı yoktur. Ama şekeri sindirmek için vücudunuz sadece 5 kalori harcarken, daha fazla lif içeren elmayı sindirmek için 25 kalori harcamaktadır. Yani elmadan elde edilen net kaloriler 75 (100–25), şekerden elde edilen net kaloriler 95 (100-5). Aynı brüt kaloriler görünse de net kalori miktarı çok daha fazladır.

Araştırmacılar, işlenmiş gıdaların (örneğimizde şeker) sindirmek için çok daha az enerji gerektirdiğini ve işlenmemiş gıdaların (örneğimizde elma) sindirmek için çok daha fazla enerji gerektirdiğini bulmuşlardır. Sonuç olarak, aynı sayıda brüt kaloriye sahip işlenmiş gıda ve işlenmemiş gıda önemli ölçüde farklı net kaloriye sahip olabilir.

Elma ve şeker arasındaki net kalori farkı küçük görünse de, bu küçük fark günlük, haftalık hatta aylık aldığımız besinlere göre düşünüldüğünde çok büyük rakamlara çıkmaktadır. İşlenmemiş gıdalara nazaran İşlenmiş gıdaların sürekli olarak tüketimi, zaman içinde önemli ölçüde farklı sağlık sorunlarına yol açacaktır.

Brüt kalori ve net kalori hesaplaması sağlıklı bir yaşam konusunda en basit ve en güçlü silahlarımızdan birisi aslında. İyi ve bilinçli kullanıldığında bütün oyunu değiştirebilir. Ne yediğinizi, vücudunuza koyduğunuz yakıtın ne olduğunu bildiğiniz ve anlamaya başladığınız zaman sağlıklı bir yaşama adım atmış oluyorsunuz.